Valkuilen bij het putten uit de bron van universele waarheden

Wie houdt wie voor de gek?

De menselijke geschiedenis kent veel voorbeelden van personen die meenden de waarheid in pacht te hebben door hun contacten met hogere machten of omdat zij zouden kunnen putten uit andere, onzichtbare bronnen van kennis.
Afgezien van de inspirators van grote godsdiensten kan gesteld worden dat het overgrote deel het goedgelovige publiek voor het lapje heeft gehouden. Paranormale vaardigheden, zoals helderziendheid of helderhorendheid, bestaan en bestonden.
Er zijn ook veel mensen (wappies) die zichzelf voor de gek houden. Dat is op zichzelf niet zo erg. Het wordt problematisch wanneer zij zich boven anderen plaatsen en uitspraken gaan doen over anderen en over anderen gaan oordelen. Een meerderwaardigheidscomplex als compensatie van een minderwaardigheidscomplex.
In de spiritualiteit wordt vaak geschreven over de eenheid van levende wezens. De gedachte is dan dat levende wezens een ziel hebben die in contact staat met een goddelijk alwetend wezen of dat die zielen met elkaar verbonden zijn zodat ze kennis kunnen delen. Hoewel we vrijwel 100% leven in dualiteit kunnen we ons ook bewust worden van de non-dualiteit, oftewel de eenheid in het leven. Jung introduceerde het concept van een collectief (onder)bewustzijn dat ons intuïtief toegang geeft tot kennis opgedaan in vorige generaties. Anderen beweren dat wezens reïncarneren en zo kennis of wijsheden kunnen meenemen naar volgende levens.

Kortom voor elk wat wils, iets om in te geloven.

De pot verwijt de ketel

Minder leuk wordt het wanneer mensen trucjes verzinnen om zich te kunnen verschansen in hun eigen gelijk. Ze beweren dan dat zij in verbinding staan met hun Hogere Zelf of dat zij leven in verbinding met het hart. Het vermogen om te weten van een hart zou groter zijn dan het vermogen van de hersenen en dat een conclusie getrokken op basis van denkwerk een kwestie is van een te groot ego. De kennis uit alle harten zou verbonden zijn en hetzelfde zijn. Zij stellen zichzelf dan vragen of gebruiken een instrument als een pendel of een glazen bol om een antwoord te krijgen. Dat dit antwoord een doorzichtige vorm van hun eigen projectie is, vragen ze zich niet af. Tot zover moeten mensen ook dit zelf weten. Kwalijk wordt het wanneer zij menen dat hun bron van waarheid ook de waarheid is voor uitspraken over andere mensen. Dan wordt het een vorm van ongevraagd oordelen over en adviseren naar anderen. Wanneer ze hun bevindingen gaan delen overschrijden ze een ethische grens.

En die grens is zo oud als de mensheid: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.

We zijn allemaal één

Het idee dat we allemaal één zijn kan worden gebruikt om bepaalde mensen uit te sluiten of te marginaliseren. Bijvoorbeeld, als mensen denken dat we allemaal één zijn, kunnen ze denken dat degenen die niet in dezelfde ideeën geloven, niet deel uitmaken van deze eenheid en daarom minderwaardig of zielig zijn of zichzelf tekort doen. Immers, zij lijken zich af te sluiten van de bron van liefde. Echter, zij bewaken hun vrijheid. Zonder vrijheid geen liefde en zonder liefde geen vrijheid.

Machtsstrijd

Soms zit onder het oordeel over een ander een aanzet tot (het weer oppakken van) een machtsstrijd. Die strijd wordt vaak gevoerd vanuit een ongenoegen uit wat er in het verleden is gebeurd. Omdat het een taboe is om de authenticiteit van andermans gevoelens te betwijfelen staat degene, die probeert het gesprek op een hoger niveau te brengen of te evalueren op de betrekking, al op achterstand. De emoties die vrijkomen wanneer je het gevoel krijgt dat er een manipulatief spelletje met je wordt gespeeld staan dan weer de communicatie in de weg. Het is dan zaak om afstand te nemen en voldoende tijd te nemen voor de dialoog. Een snelle oplossing is er meestal niet. Het kan helpen om een derde persoon in het gesprek te betrekken, maar die moet ervaring hebben in het omgaan met oneigenlijke motieven bij een machtsstrijd.

Niemand heeft de waarheid in pacht, toen niet, nu niet, nooit niet. Het enige wat je zeker kunt weten is wat niet waar is, bijvoorbeeld in de vorm van eigen belemmerende overtuigingen.

Statische en dynamische kwaliteit

Hoe heeft het zich ontwikkeld?

Wijsgeer Empedocles (490-430 voor Christus) verkondigde de theorie dat alle stoffen waren opgebouwd uit vier elementen. Deze vier elementen (aarde, water, lucht, vuur) kwamen vroeger in de metafysica van volkeren uit alle hoeken van de wereld voor, bij indianen, Grieken, Joden (Kabbala), boeddhisten en Chinezen. Waarschijnlijk hebben veel denkers gezocht naar beelden die de menselijke ontwikkeling als individu en als cultuur verduidelijken.
De elementen kunnen ook gerangschikt worden in verschillende dimensies, namelijk (vast-los, laag-hoog, donker-licht, passief-actief, dood-levend, materieel-geestelijk-spiritueel, oud-nieuw, statisch-dynamisch, onbewust-bewust, amoreel-moreel, onvrij-vrij, et cetera).

Toen de natuur- en scheikunde zich ontwikkelden weten we wat de chemische eigenschappen van stoffen zijn. Het had geen zin meer om de klassieke visie van elementen letterlijk te nemen. Maar figuurlijk, als metafoor voor het leven, ontwikkeling en transformatie, is het aardig om de eigenschappen van de elementen te vergelijken met moderne opvattingen.
Bijvoorbeeld met die van Robert M. Pirsig die zover gaat dat hij de waarde "kwaliteit" als drijvende kracht en fundamentele bouwstof (element) ziet van alles (object en subject) en daarmee van de evolutie. Pirsig doet middels zijn theorie van de Metafysica van de Kwaliteit een poging om westerse en oosterse filosofie te verbinden.
Hij maakt onderscheid tussen statische kwaliteit (waardepatronen) en dynamische kwaliteit.
Statische waardepatronen zijn onder te verdelen in vier stelsels:
• anorganische patronen,
• biologische patronen,
• sociale patronen,
• intellectuele patronen.

Deze vier stelsels zijn alomvattend. Er is niets volgens Pirsig dat in deze indeling niet ondergebracht kan worden. Daarbij zijn de vier stelsels onafhankelijk en zelfs tegengesteld ten opzichte van elkaar. Binnen elke laag is een synthese van tegenstellingen aan de orde. Elke laag van patronen is volgens Pirsig (moreel) verheven boven de voorgaande. Dit maakt waardeoordelen tussen die niveaus mogelijk.

Gecombineerd met de elementen levert dit de volgende tabel op.

Element	Statische kwaliteit	Steekwoorden en beschrijving
Aarde	De anorganische laag is de laag van de materie, van de atomen en moleculen. Dit is de laag waaruit alle dingen zijn opgebouwd. Zonder deze laag bestond er geen leven.	bodem, een fundament om op te bouwen, ontvangend, groeizaam, voedzaam, houvast gevend en bestendigend.
Water	Biologische patronen Alle levende organismen zijn opgebouwd uit cellen. Er vindt specialisatie en samenwerking plaats gericht op overleven.	vruchtbaarheid, leven, verfrissing, stroming, eb en vloed, vervloeiing, afkoeling, begrenzing, overstroming en verwoesting.
Lucht	De sociale laag is de laag van het samenleven van biologische organismen. De sociale laag maakt het mogelijk dat mensen op een manier samenleven waardoor ruimte ontstaat voor zaken die het zuiver biologische ontstijgen.	zuurstof, leefbaarheid, vrijheid, verbinding, dynamiek. Lucht is de drager van klank, ze communiceert, vervaagt, lost op, transporteert het zonlicht, brengt regen en bliksem.
Vuur	Intellectuele patronen De intellectuele laag is de laag van de zelfverwerkelijking van ieder individu en van de mensheid. De mens is in staat boven zich zelf uit te stijgen en kennis en ervaring te accumuleren.	warmte; het is energie en geeft energie, licht, zichtbaarheid, biedt voortgang, avontuur, samensmelting. Vuur is reinigend, geeft spanning, beweging, biedt gevaar. Het geeft verbranding, uitzetting, kracht, verschroeiing en vernietiging.

Dynamische kwaliteit is volgens Pirsig de bron van alle verandering, de kwaliteit van de vrijheid, de "bron" van de vrije wil.
Maar wanneer je (jezelf of iets) op een verantwoorde manier wilt veranderen, moet je -voordat je iets verandert- weten wat constant moet blijven. In termen van Pirsig: welk statisch patroon moet in acht (waarde) worden gehouden?

Alle vier waardepatronen moeten hun kwaliteit houden, anders is sprake van teloorgang.

Dynamische kwaliteit creëert de wereld waarin wij leven, maar statische kwaliteit is noodzakelijk om haar in stand te houden. Alleen maar in stand (willen) houden loopt telkens uit op stagnatie, het verhinderen van verandering of op het verbieden van het afwijkende.
Het is zaak telkens de balans te zoeken tussen beide kwaliteiten.
Mensen zoeken naar kwaliteitservaringen om ergens helemaal in op te gaan, om “in flow te zijn” of met hart en ziel ergens voor gaan en zo in een balans te zijn, die leidt tot vrijheid, bevrediging, geluk en creaties.

Het is veelbetekenend dat waardeoordelen en de invloed van geld (als het middel, het kapitaal vergroten als doel in het voortbestaan van de aarde) tegenwoordig (wederom) ter discussie staan.
De een wil economische groei om de aarde beter te maken, de ander vindt eenzijdig gericht zijn op economische groei juist een gevaar.
Het is een gevecht tussen intellectuele en sociale waardepatronen. De een denkt dat economische groei leidt tot dynamische kwaliteit, de ander ziet de essentiële statische waardepatronen in gevaar komen.

De huidige mondiale ontwikkelingen in de economie bekijkend in termen van de klassieke elementenleer laat zien dat er veel gevaren op ons afkomen: bodem, water en lucht worden vervuild, veel leven wordt vernietigd, biodiversiteit neemt af, het klimaat wordt warmer, mogelijk te warm.

Wat belangrijk is om in de gaten te houden is de ontwikkeling van vrijheid binnen de mondiale samenleving. Is er wel sprake van dynamische kwaliteit? Zijn de statische waardepatronen nog intact? Zijn de voor- en nadelen van de voortgang van de geschiedenis voor de keuzevrijheid van het individu in of uit balans? Neemt het aantal mensen met honger toe of neemt het af? Krijgen steeds meer mensen gelijke kansen op geluk? Is er sprake van een harmonische ontwikkeling in kwaliteit van leven en indien niet, zijn we mondiaal zo georganiseerd dat er effectieve en positieve sturing mogelijk is?

Zie ook: "Dialectiek, krachten gebundeld voor een hoger doel".

Liefde is ...

LIEFDE

Heeft niets te maken met iemand anders.

Het is jouw zijnstoestand.

Liefde is niet een verhouding.

Een verhouding is mogelijk.

maar liefde is er niet toe beperkt.

Het staat er boven.

Het is meer dan dat.

Een mens wordt volwassen.

zodra hij begint lief te hebben in plaats van nodig te hebben.

Hij begint over te stromen met anderen te delen.

Hij gaat geven .

En als twee volwassen mensen elkaar liefhebben voltrekt zich één van de grootste paradoxen in het leven,

één van de mooiste verschijnselen.

Ze zijn samen en toch volkomen alleen.

Ze zijn bijna één

maar hun eenheid

vernietigt niet hun individualiteit

Osho (zie video).



Ester Perel: een erotisch paar kan zowel verbinding als vrijheid ervaren. ‘Fire needs air’. Het gaat hier om een paradox die je moet managen. De een heeft meer behoefte aan verbinding, de ander meer aan vrijheid. Maar de vrijheid, het los zijn van de ander is een essentiële voorwaarde voor de begeerte. Dit is de dialectiek; ‘attachment is a condition for separateness’.

Macht en onmacht, wie betaalt en wie verdient?

Terugkijkend op 2011 zijn er veel nieuwsitems over machtswisseling en de economische crisis. Er werd in veel landen geprotesteerd tegen machtsmisbruik. In eigen land was er de kwestie van seksueel misbruik van kinderen door de R.K.-clerus in de jaren na de 2e Wereldoorlog. Er waren voorbeelden van onderdrukking van mensen door establishment, van vrouwen door mannen, van dieren door (religieuze) mensen, van kinderen door ouderen. Kortom, velen die machtig zijn, misbruikten hun macht om perverse doelen te bereiken.
De mens wil zich veilig voelen en vrij zijn. Macht en geld lijken daarvoor behulpzaam.
Macht is doel. Geld is middel. Vrijheid is uitgangspunt, middel en doel. Machtig zijn en veel geld verdienen lijkt de manier om vrijheid te realiseren.
De wereld beweegt in twee richtingen tegelijk. Er is de globalisering, waarbij bedrijven en organisaties zich grootschaliger en internationaler oriënteren om economisch te groeien. Als tegenbeweging gaan individuen zich lokaler organiseren om het leven op een menselijke maat beheersbaar te houden. De vrije markt lijkt wel lagere prijzen op te leveren, maar is dit wel op een eerlijke manier gebeurd?
Wanneer economische groei stagneert dan lopen veel mensen het risico dat zij hun schulden niet meer kunnen afbetalen. Veel mensen hebben op de pof gekocht, maar hun financiële situatie is door de economische crisis verzwakt. Zij komen in een neerwaartse spiraal.
De media spelen daarbij hun eigen rol: zij kunnen mensen en bewegingen maken en breken. De uitbraak van ziekten kan een hele sector ruïneren. Had de grootschalige groentesector uit hebzucht zichzelf door zich te richten op export te kwetsbaar gemaakt of is het domme pech? Waren de media niet te snel met paniekerige berichten?
Zijn bankiers te vertrouwen, zijn banken de steun van overheden en de belastingbetaler wel waard? Er wordt voor vele miljarden aan steun toegezegd om de economie te redden, maar een transparante analyse van het probleem dat de crisis veroorzaakte is nog niet gegeven. Moet de burger / kiezer dit pikken? Zijn er mensen die profiteren van de crisis en die anderen zand in de ogen strooien om te verhinderen dat hun fraude zichtbaar wordt?
Economen lijken de crisis zelf niet te kunnen doorgronden; experts spreken elkaar tegen of geven slechts de halve waarheid. Ze beweren dat het om vertrouwen gaat, maar wie is er nog te vertrouwen?
Politici lijden aan het zelfde euvel: zij lijken meer te gaan voor het eigen belang op korte termijn dan het algemeen belang op lange termijn.
Het is voor iedereen zaak om zelf na te denken en niet te vertrouwen op externe krachten. Die lijken te zijn verworden tot gewetenloze commerciële belangengroepen.
Het individu staat na de ontzuiling opnieuw voor de keuze met wie zich te verbinden in nieuwe structuren. Ten opzichte van het verleden is veranderd dat er niet meer één waarheid bestaat, maar dat meerdere waarheden naast elkaar bestaan. Wie niet en-en kan denken en zich houdt aan evenwaardigheid, die wordt vroeg of laat doelwit van spot of verzet. Terecht.
Het gaat erom tegenstellingen te overstijgen en om een positief doel te schetsen op weg naar evenwicht en balans. Zo kan de crisis worden omgezet in een kans. Maar aansprekende leiders zijn nog niet opgestaan. Mogelijk zijn die uit de tijd.

Kanttekeningen bij de vrije wil

In Filosofie Magazine van november 2010 een artikel van Marjan Slob over de vrije wil. Daarin de oplossing van Immanuel Kant voor de controverse tussen natuur en vrijheid. Volgens Kant zetelen we in beide werelden. In de natuur is de mens bepaald, maar zichzelf kan hij de wet opleggen.
Als zintuiglijke wezens zijn wij overgeleverd aan de wetten van oorzaak en gevolg. Maar we zijn ook denkende wezens, en in onze reflecties bestaat de vrije wil.

Het feit dat we veel (wel 95% volgens Ap Dijksterhuis in Het slimme onbewuste) onbewust doen, wil nog niet zeggen dat we onvrij zijn, aldus Marc Slors in hetzelfde magazine.



Ook de observatie dat milliseconden voor de handeling er al hersenactiviteit zichtbaar is op scans is geen bewijs voor het niet bestaan van de vrije wil. Het is een onderbouwing van de invloed van het onbewuste.
Slors haalt Frankfurt aan die stelt dat vrijheid is te begrijpen als een ervaring van harmonie of overeenstemming tussen de wensen, impulsen en verlangens die op alle niveaus in je leven spelen. Ook onbewust gedrag kan vrij zijn, wanneer het niet nodig is om op bewust niveau te interveniëren.
Het zelf is geen onvervreemdbare kern binnen ons, maar een levensproject, die vorm krijgt in de manier waarop je jezelf uitdrukt.

En die vorm kun je (her)kiezen uit vrije wil. Een mens is vrij om te veranderen, waarbij geldt "oefening baart kunst" en "training baart een nieuw ik".



Volgens Sloterdijk kunnen we ons leven veranderen door te oefenen, oefenen, oefenen.

Vrijheid en onvrijheid in het boerkaverbod

Regeringspartijen VVD en CDA en gedoogpartner PVV vallen over de aankondiging van korpschef Bernard Welten, dat hij het verbod op het dragen van een boerka niet gaat handhaven.
Welten liet weten dat hij het boerkaverbod een ''buitengewoon complex dilemma'' vindt. ''Ik denk dat de vrouw zal worden aangesproken op het feit dat ze een boerka draagt. Ik geloof er niet in dat wij vrouwen, ervan uitgaand dat het een vrouw is want dat kun je niet zien, gaan arresteren''.
"Ik voel me niet altijd een instrument van de overheid dat onmiddellijk doet wat er gevraagd wordt. Ik gebruik mijn verstand nog steeds".
Volgens Welten is sprake van een 'buitengewoon complex dilemma'. Hij wees erop dat de politie er is om vrijheid, gelijkheid en rechtvaardigheid te waarborgen.
In Nederland kennen we de zogenaamde trias politica, met een horizontale machtenscheiding.

Vrij naar Wikipedia.
Met machtenscheiding bedoelt men een verdeling van de macht in wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht, die nooit bij één en dezelfde persoon of instantie mogen berusten.

1. De wetgevende macht.
   In Nederland zijn dat de Staten Generaal (Eerste en Tweede kamer) en de regering, bestaat uit de koningin en de ministers.
2. De uitvoerende macht.
   In de meest zuivere vorm van machtenspreiding heeft het parlement de bevoegdheid om wetten vast te stellen, maar worden de uitvoering en handhaving daarvan (bijvoorbeeld door de politie) overgelaten aan de regering. Het parlement treedt op als controleur van de uitvoerende macht.
3. De rechterlijke macht: de rechters.
   De machten hebben ieder hun eigen bevoegdheden en hebben ieder hun eigen zelfstandigheid. Bovendien is er geen macht die hiërarchisch duidelijk boven de andere machten staat. Al deze machten afzonderlijk hebben ten opzichte van elkaar en ten opzichte van de burger verantwoordelijkheden door middel van ingebouwde controlemechanismen.

De uitvoerende macht is verantwoording schuldig aan de wetgevende macht, de wetgevende macht is vervolgens verantwoording verschuldigd aan de burgers. De burgers hebben invloed op de wetgevende macht door middel van verkiezingen.
De rechterlijke macht controleert vervolgens de uitvoering van wetten en regelgeving, en arbitreert bij conflicten tussen de machten. De rechterlijke macht zelf zou volgens de grondprincipes van de Trias kunnen worden gecontroleerd door middel van openbaarheid van zittingen, openbaarheid van uitspraken, goed klachtrecht en zicht op belangenverstrengeling (nevenfunctieregisters), maar in de praktijk wordt de rechterlijke macht gecontroleerd door de uitvoerende macht die rechterlijke macht organiseert, de nodige infrastructuur en middelen ter beschikking stelt.
Tot zover Wikipedia.

Korpschef Welten heeft dus figuurlijk meerdere petten. Hij is mens, leidinggevende en functionaris. In al die hoedanigheden wil hij de vrijheid van de mens waarborgen dus ook van de boerkadrager. Het dragen van een boerka heeft een aspect van vrijheid en van onvrijheid voor zowel de drager als voor de omgeving. Mensen in Nederland zijn vrij om zich te kleden zoals zij willen. Vrouwen in boerka willen zich alzo vrijwaren van mannelijke aandacht, maar trekken door de uitzondering van de dracht alle aandacht. Omdat niet gemakkelijk is vast te stellen of de drager een man of een vrouw is (identificatie), is in verdachte omstandigheden moeilijk te bepalen of de drager goedschiks of kwaadschiks is. Verder zijn veel rechtgeaarde Nederlanders van mening dat het voorschrijven door een religieuze instituten van bepaalde kleding strijdig is met de menselijke behoefte aan vrijheid en gelijkheid.
Het dilemma voor een politieagent is dus of hij de vrijheid van de boerkadrager het beste dient door de wet te handhaven dat het zou kunnen verbieden om een boerka te dragen of door de drager met rust te laten.
Welten kiest voor de vlucht vooruit door de discussie te starten en aan te kondigen dat hij onder de wet handhaven niet verstaat om boerkadragers te arresteren maar hen door zijn dienders hoogstens aan te laten spreken. En daarmee blijft Welten binnen de vrije grenzen van zijn functie want een politieagent kan kiezen of hij een wetsovertreder aanspreekt, beboet of arresteert. Ook houdt hij het gesprek tussen culturen op gang, tenzij dit niet op gelijkwaardige toon wordt gevoerd. En daarbij ligt de verantwoordelijkheid bij twee partijen in uniform (boerka en politiepak).

N.B. Ook het dragen van bivakmuts en integraalhelm valt het onder boerkaverbod.

En-en denken en fuzzy logic

Er is in onze maatschappij al tientallen jaren een ontwikkeling van het precies willen weten naar ongeveer willen weten. Met name op scholen is de instelling: je hoeft niet alles te weten, het is al goed dat je het antwoord op jouw vragen kunt vinden. Vooral door Internet kan iedereen gemakkelijk een vraag stellen en snel een antwoord vinden. De kunst blijft wel reëel te blijven oordelen of het gevonden antwoord betrouwbaar is of minder. Parallel aan deze ontwikkeling in ons grondhouding tegenover de waarheid is die ontwikkeling er in de techniek. Een veel gebruikt voorbeeld is de bediening van een wasmachine. Niemand weet precies wat de beste instelling van een wasprogramma is, maar iedereen zal genoegen nemen met een was die schoon genoeg uit de machine komt. We willen niet te lang hoeven nadenken over het programmeren van een wasmachine. De techniek van het ongeveer goed instellen van een wasmachine wordt fuzzy logic genoemd.
Fuzzy logic is een wiskundige techniek die een alternatief biedt voor binaire logica, waarbij de waarden gradueel kunnen zijn en er dus meer dan twee opties mogelijk zijn. Fuzzy logic is daarmee gerelateerd aan het "en-en" denken, omdat het rekening houdt met de nuance en complexiteit van de werkelijkheid.

Wikipedia zegt over fuzzy logic het volgende.
Fuzzy logic (soms vage logica of wollige logica genoemd) is een stroming binnen de logica. Zij kan gezien worden als een uitbreiding van Booleaanse (boolean) logica. Het principe uit de Booleaanse logica dat iets of waar of onwaar is, wordt losgelaten; het is dus een vorm van meerwaardige logica. In plaats daarvan worden er waarheidswaarden gebruikt tussen 0 (onwaar) en 1 (waar) in. Het discrete karakter van de traditionele logica wordt hiermee ook losgelaten, iets kan bijvoorbeeld voor 1/3 waar zijn. Of 'een beetje' waar. Het Engelse woord fuzzy betekent wazig, wollig.
Tot zover Wikipedia.

De hang naar gemak, die overduidelijk het westerse deel van mensheid kenmerkt, heeft te maken met de hoge eisen waarmee we in het dagelijkse leven te maken hebben. Het is wijs om te weten wanneer je perfectie moet vermijden. We willen thuis niet te veel tijd kwijt zijn met het huishouden. We kopen gemakkelijke huishoudelijke apparatuur en voorgesneden groenten. Vlees of vleesvervangers kosten weinig tijd om te bereiden en smaken ongeveer goed. Of het verantwoord is, laten we over aan het oordeel van de overheid, die we steeds minder middelen geven om tot een verantwoord oordeel te komen.

Ook de media worden (uit geldgebrek) gemakzuchtiger: in alle kranten is te lezen dat persberichten klakkeloos worden overgenomen. Wie controleert nog het waarheidsgehalte van berichten? Een positief gevolg van deze onverschilligheid is dat dat leraren het steeds meer als hun verantwoordelijkheid zien om kinderen een kritische grondhouding aan te leren tegenover wat ze te zien en te lezen krijgen.

Zelfs in het politieke besluit om de politie meer vrijheden te geven kun je die wens naar “ongeveer goed” zien. De politiek mag meer preventief fouilleren. Daarmee worden wapens uit handen genomen om misdrijven te begaan, maar er wordt een onzekerheid geïntroduceerd of de politiemensen die grotere vrijheid wel verantwoordelijk hanteren.
Die laatste woorden vormen de slogan van het nieuw te vormen kabinet van Rutte en Verhagen met Wilders als toeschouwer: “vrijheid en verantwoordelijkheid”.
Het is een teken des tijds dat we moeten switchen van of/of denken naar én/én denken. Het volk krijgt de bestuurders die het verdient. Blijkbaar zijn we er aan toe om de uitdaging een stap verder te nemen om zowel onze vrijheden waard te zijn als onze verantwoordelijkheid te nemen.

Of is het oude wijn in nieuwe zakken? De spanning tussen vrijheid en verantwoordelijkheid is zo oud als de menselijke beschaving. Blijkbaar moeten we dat wiel telkens opnieuw uitvinden.

Negatieve en positieve vrijheid

Mensen willen vrij zijn om de dingen te doen waar ze van denken dat ze gelukkig worden. De meesten zijn niet vrij om al hun tijd daaraan te besteden, er moet ook gewerkt worden om de welvaart te ondersteunen. Volgens de Britse filosoof Isaiah Berlin is het overgrote deel van de mensheid bereid om vrijheid in te leveren ten gunste van andere doeleinden: veiligheid, status, welvaart, macht, deugd, beloningen in het hiernamaals; of bijvoorbeeld rechtvaardigheid, gelijkheid of broederschap”.

In de opvoeding van kinderen wordt vrijheid stapje voor stapje toegelaten terwijl hen ondertussen wordt geleerd om die vrijheid te kunnen hanteren en om rekening te houden met de vrijheid van anderen.
Kinderen zijn vrij van al te veel verantwoordelijkheid en zij worden geacht op school zoveel mogelijk tot zich te nemen wat de cultuur en samenleving wil overdragen.
In onze gezonde, volwassen jaren dragen we -als het goed is- bij aan een samenleving waarin we in ruil een deel van onze tijd voor onszelf kunnen besteden aan creatieve zaken, ontspanning etc.. Op het laatst, wanneer we oud zijn, worden we weer afhankelijk van de samenleving, terwijl we weer in relatieve vrijheid kunnen genieten van de laatste levensjaren.

De totale hoeveelheid vrijheid blijft over de jaren gelijk, maar het geluk verschuift in haar verschijningsvorm.

Isaiah Berlin maakt onderscheid in positieve en negatieve vrijheid. Negatieve vrijheid is vrijheid van … en positieve vrijheid om of tot ….
Vrijheid van willekeur, vernedering, censuur en ziekte. Negatieve vrijheid is voorwaarde voor positieve vrijheid. Wanneer je doodziek bent, ben je nauwelijks vrij om te doen wat je wilt. Gezondheid kan worden gezien als vrijheid van belemmerende ziektes. Mijn vrijheid houdt op waar die van een ander begint.
Vrijheid tot kent vele voorbeelden waarvan we denken gelukkig te worden. Te denken valt aan het aangaan van relaties met wie we willen of creatieve bezigheden waarmee we onze talenten inzetten of het geven van onze mening. Voor Berlin gaat het over de mate waarin iemand meester is over zijn eigen bestaan en betrekking heeft op de waarde van gemeenschap, culturele identiteit en culturele zelfbeschikking.
Soms valt negatieve vrijheid samen met tolerantie, dan weer met onverschilligheid. Dit is positief wanneer er niet geoordeeld wordt of niet toegegeven aan verslavende verleidingen, minder fraai is dit wanneer er geen compassie is met mensen en dieren die lijden.
Politiek gezien valt socialisme samen met de vrijheid van om te komen tot vrijheid tot. Bijvoorbeeld de vrijheid van armoede om de vrijheid te hebben tot deelname aan de samenleving. Het liberalisme is altijd bezig om de vrijheid te bevechten om niet belast te worden met de verantwoordelijkheid die anderen proberen te ontlopen.
Beide opvattingen zijn redelijk en de meeste politieke partijen proberen deze brug dan ook te slaan, soms met toevoeging van een eigen element als "religie"; "milieu" of "dierenwelzijn".

Berlin: Twee opvattingen over vrijheid (bol.com).

Paul Teule definieert vrijheid als ruimte. Naarmate de ruimte waarin ik mij kan bewegen groter is, wordt ook mijn vrijheid vergroot.
Om te kunnen doen wat je wilt, moet de ruimte van de vrijheid niet alleen leeg zijn, maar ook gevormd en ingericht. Daarbij hebben we anderen nodig: we moeten onze vrijheid niet alleen op elkaar, maar ook met elkaar veroveren. Vanuit dit perspectief houdt Paul Teule al onze vrijheden opnieuw tegen het licht, met verrassende inzichten over normen en waarden, de vrijheid van meningsuiting, de vrije markt, alcohol en drugs en de vrijheid van Nederland in de EU.

Uit Bres, (Tijdschrift voor) bewustzijn in beweging; themanummer "Vrijheid"; maart-april 2015.
De mens zit al 'gevangen' in de drie voor ons waarneembare dimensies van ruimte en tijd. We hebben nu al moeite met Einstein's begrip 'de ruimtetijd'. De 'vlakmens' ziet de ruimte niet, de driedimensionale mens heeft moeite om de 'hogere', de geestelijke dimensie te zien, die toch al in hem aanwezig is, maar die vaak nog niet of onvoldoende ontsloten is - of die vergeten is, zoals de gnostiek zegt.
In de gnostiek was de mens een geest, verbonden met het goddelijke. De mens wilde daar vrij van komen, incarneerde dus in een aards lichaam en vergat zijn God, die nog slechts als een vonkje in hem leefde. Zo werd de mens juist onvrij. Hij moet de weg weer terug zien te vinden en ontdekken dat het goddelijke niet gelijk is  aan wetten en verboden, maar aan liefde.
Werkelijke vrijheid is innerlijke vrijheid. Deze bereik je door eerlijk, zuiver en aandachtig waar te nemen zonder te oordelen, aldus het boeddhisme. Ook door vrij te komen van je begeerten naar en je gehechtheden aan materie en zelfs die aan mensen. Geniet rustig van momenten van samenzijn, maar zie de ander niet als je bezit. Heb en herdenk rustig je verleden, maar maak je er wel van los. Kijk rustig naar de toekomst maar maak je er niet al te druk om: leef in het nu.

Vrijheid en liefde
Vrijheid en liefde staan los van elkaar en kun je met elkaar verbinden. Het resultaat kan krachtig zijn.

Kwaliteit van leven

	Liefdevol	Liefdeloos
Vrijheid tot	Je mag er zijn en jezelf uitdrukken	Je kunt liefde zoeken waar je maar wilt
Vrijheid van	Je kunt gaan en staan waar je wilt	Je ontbindt; je verstopt jezelf

Het is een paradox: ze zijn onafhankelijk, maar zonder vrijheid geen liefde en zonder liefde geen vrijheid.

Teule: Vrijheid voor gevorden (bol.com).

Respect voel je aan en moet je leren

Balanceren tussen twee polen

12 november is de dag van respect.
Wie op Internet gaat kijken, vindt weinig wat duidelijk maakt wat de gedachte achter respect is. Dat is jammer, want het begrip respect hoeft niet zo lastig te zijn. Je gaat het pas zien als je het door hebt, zou Johan Cruijff zeggen.

Het begrip respect kan lastig zijn omdat je twee dingen tegelijk moet afwegen. Je moet de balans -van sociaal en liberaal zijn- zien en tegelijkertijd in stand houden. Kom je te dichtbij, bijvoorbeeld vanuit betrokkenheid dan geef je ander te weinig ruimte. Geef je de andere alle ruimte, dan neigt dat naar onverschilligheid of lafheid.
Het balanceren tussen de juiste afstand en betrokkenheid is respect. Het is als elastiek: het verbindt en er zit enige rek in. In tijden van virusinfecties: wat is de juiste afstand om op een gezonde manier met elkaar om te gaan?

 Kom je te dichtbij dan mis je het overzicht. Houdt je de juiste afstand aan dan zie je met wie je te maken hebt (de schrijver van dit blog).


Respect houdt altijd een zekere moeite doen in. Je hebt vanuit eigen belang de neiging om te handelen, maar om een of andere sociale reden houdt je jezelf in. Bijvoorbeeld, wanneer een bejaarde de weg oversteekt, probeer je niet rakelings te passeren. Je weet dat je daarmee die bejaarde bang maakt, omdat deze niet snel weg kan komen, wanneer hij/zij zich in gevaar voelt. Het je verplaatsen in de bejaarde is een vorm van betrokkenheid.

Hoe toon je respect?

Om respect het beste over te brengen, zijn er een paar dingen waar je rekening mee kunt houden.

1. Luister actief naar wat de ander te zeggen heeft en toon oprechte interesse. Stel vragen om verduidelijking en probeer de boodschap van de ander te begrijpen.
2. Probeer je in te leven in de gevoelens en gedachten van de ander en toon begrip voor zijn of haar perspectief. Dit kan helpen om een gevoel van verbondenheid te creëren en het respect tussen beide partijen te vergroten.
3. Zorg ervoor dat je duidelijk en respectvol communiceert. Vermijd beledigende of denigrerende opmerkingen en probeer geen onnodige kwetsende taal te gebruiken.
4. Respecteer de grenzen van de ander en vermijd het overschrijden van persoonlijke grenzen. Dit kan helpen om vertrouwen en respect te behouden in de relatie.
5.  Laat in je gedrag zien dat je de ander respecteert en waardeert als persoon.

Door deze principes toe te passen in je communicatie en relaties, kun je respect op een effectieve manier overbrengen en behouden.

Hoe breng je respect over aan anderen?

Kinderen respect aanleren gaat het gemakkelijkst door hun gedragsregels aan te leren die simpel zijn en helpt een gevoel te krijgen bij het concept respect, zonder een theoretische verhandeling te houden.
Hoewel kinderen goed kunnen multitasken vinden ze het moeilijk om twee waarheden tegelijk te zien. Het is voor kinderen óf zwart óf wit en niet zwart-wit, maar "in de kleur van je hart", zoals Frank Boeijen zingt. En daarmee drukt hij uit dat woorden soms te kort schieten.

Beleefdheid is aangeleerd gedrag waarin je laat zien dat je rekening houdt met een ander.
Beleefdheid ligt heel dicht tegen respect aan. Daarom is het goed om kinderen beleefdheid aan te leren. Dat helpt hun gevoel voor wat respect is te ontwikkelen. Het kind leert dat je je houdt aan simpele gedragsregels: eerst toestemming vragen aan een volwassene voordat je iets te eten pakt en vervolgens dank-u-wel zeggen.

Politieagenten krijgen vaak te maken met gebrek aan respect door het publiek. Een agent heeft een onpopulaire functie om te begrenzen. Je hoort de agent als mens beleefd te bejegenen, omdat je daarmee jezelf en de agent de vrijheid geeft om zijn sociale functie uit te oefenen.

Een deel van wat respect is, voelen we van nature aan. Vooral wanneer we iets heel graag van een ander verlangen, wordt deze voorbewuste kennis opgeroepen. Bijvoorbeeld, wanneer een man verliefd is op een vrouw, is hij heel betrokken op haar. Wanneer hij dat heel gepassioneerd kenbaar maakt, maar tegelijk haar het gevoel geeft dat zij door toe te geven haar vrijheid of autonomie kwijt raakt, dan zal hij haar nooit kunnen verleiden. Ook in die vorm zal hij niet haar vertrouwen winnen omdat hij geen respect toont.

Wanneer je goed kijkt naar het wezen van respect, dan leer je zien dat het inschatten van de balans van het sociale en het liberale constant gevraagd wordt. En wanneer je je bewust wordt van wat je telkens hebt laten meewegen en ziet dat je telkens het sociale en het liberale tegelijk hebt meegewogen, dan gaat de inschatting steeds sneller en opvallend ongemerkt. En dan is respect vanzelfsprekend.

Vrij naar Esther Perel, vertaald naar duurzaam passionele relaties.
Twee mensen die respectvol met elkaar omgaan ervaren zowel verbinding als vrijheid. Het gaat hier om een paradox die je moet managen. De een heeft meer behoefte aan verbinding, de ander meer aan vrijheid. Maar de vrijheid, het los zijn van de ander is een essentiële voorwaarde voor de wens om betrokken te zijn. Dit is de dialectiek.