De inschatting van de waarheid is persoonlijk.

Denk zelf en durf te twijfelen
Posts tonen met het label liberaal. Alle posts tonen
Posts tonen met het label liberaal. Alle posts tonen

Negatieve en positieve vrijheid

Mensen willen vrij zijn om de dingen te doen waar ze van denken dat ze gelukkig worden. De meesten zijn niet vrij om al hun tijd daaraan te besteden, er moet ook gewerkt worden om de welvaart te ondersteunen. Volgens de Britse filosoof Isaiah Berlin is het overgrote deel van de mensheid bereid om vrijheid in te leveren ten gunste van andere doeleinden: veiligheid, status, welvaart, macht, deugd, beloningen in het hiernamaals; of bijvoorbeeld rechtvaardigheid, gelijkheid of broederschap”.

In de opvoeding van kinderen wordt vrijheid stapje voor stapje toegelaten terwijl hen ondertussen wordt geleerd om die vrijheid te kunnen hanteren en om rekening te houden met de vrijheid van anderen.
Kinderen zijn vrij van al te veel verantwoordelijkheid en zij worden geacht op school zoveel mogelijk tot zich te nemen wat de cultuur en samenleving wil overdragen.
In onze gezonde, volwassen jaren dragen we -als het goed is- bij aan een samenleving waarin we in ruil een deel van onze tijd voor onszelf kunnen besteden aan creatieve zaken, ontspanning etc.. Op het laatst, wanneer we oud zijn, worden we weer afhankelijk van de samenleving, terwijl we weer in relatieve vrijheid kunnen genieten van de laatste levensjaren.

De totale hoeveelheid vrijheid blijft over de jaren gelijk, maar het geluk verschuift in haar verschijningsvorm.

Isaiah Berlin maakt onderscheid in positieve en negatieve vrijheid. Negatieve vrijheid is vrijheid van … en positieve vrijheid om of tot ….
Vrijheid van willekeur, vernedering, censuur en ziekte. Negatieve vrijheid is voorwaarde voor positieve vrijheid. Wanneer je doodziek bent, ben je nauwelijks vrij om te doen wat je wilt. Gezondheid kan worden gezien als vrijheid van belemmerende ziektes. Mijn vrijheid houdt op waar die van een ander begint.
Vrijheid tot kent vele voorbeelden waarvan we denken gelukkig te worden. Te denken valt aan het aangaan van relaties met wie we willen of creatieve bezigheden waarmee we onze talenten inzetten of het geven van onze mening. Voor Berlin gaat het over de mate waarin iemand meester is over zijn eigen bestaan en betrekking heeft op de waarde van gemeenschap, culturele identiteit en culturele zelfbeschikking.
Soms valt negatieve vrijheid samen met tolerantie, dan weer met onverschilligheid. Dit is positief wanneer er niet geoordeeld wordt of niet toegegeven aan verslavende verleidingen, minder fraai is dit wanneer er geen compassie is met mensen en dieren die lijden.
Politiek gezien valt socialisme samen met de vrijheid van om te komen tot vrijheid tot. Bijvoorbeeld de vrijheid van armoede om de vrijheid te hebben tot deelname aan de samenleving. Het liberalisme is altijd bezig om de vrijheid te bevechten om niet belast te worden met de verantwoordelijkheid die anderen proberen te ontlopen.
Beide opvattingen zijn redelijk en de meeste politieke partijen proberen deze brug dan ook te slaan, soms met toevoeging van een eigen element als "religie"; "milieu" of "dierenwelzijn".

Berlin: Twee opvattingen over vrijheid (bol.com).

Paul Teule definieert vrijheid als ruimte. Naarmate de ruimte waarin ik mij kan bewegen groter is, wordt ook mijn vrijheid vergroot.
Om te kunnen doen wat je wilt, moet de ruimte van de vrijheid niet alleen leeg zijn, maar ook gevormd en ingericht. Daarbij hebben we anderen nodig: we moeten onze vrijheid niet alleen op elkaar, maar ook met elkaar veroveren. Vanuit dit perspectief houdt Paul Teule al onze vrijheden opnieuw tegen het licht, met verrassende inzichten over normen en waarden, de vrijheid van meningsuiting, de vrije markt, alcohol en drugs en de vrijheid van Nederland in de EU.

Uit Bres, (Tijdschrift voor) bewustzijn in beweging; themanummer "Vrijheid"; maart-april 2015.
De mens zit al 'gevangen' in de drie voor ons waarneembare dimensies van ruimte en tijd. We hebben nu al moeite met Einstein's begrip 'de ruimtetijd'. De 'vlakmens' ziet de ruimte niet, de driedimensionale mens heeft moeite om de 'hogere', de geestelijke dimensie te zien, die toch al in hem aanwezig is, maar die vaak nog niet of onvoldoende ontsloten is - of die vergeten is, zoals de gnostiek zegt.
In de gnostiek was de mens een geest, verbonden met het goddelijke. De mens wilde daar vrij van komen, incarneerde dus in een aards lichaam en vergat zijn God, die nog slechts als een vonkje in hem leefde. Zo werd de mens juist onvrij. Hij moet de weg weer terug zien te vinden en ontdekken dat het goddelijke niet gelijk is  aan wetten en verboden, maar aan liefde.
Werkelijke vrijheid is innerlijke vrijheid. Deze bereik je door eerlijk, zuiver en aandachtig waar te nemen zonder te oordelen, aldus het boeddhisme. Ook door vrij te komen van je begeerten naar en je gehechtheden aan materie en zelfs die aan mensen. Geniet rustig van momenten van samenzijn, maar zie de ander niet als je bezit. Heb en herdenk rustig je verleden, maar maak je er wel van los. Kijk rustig naar de toekomst maar maak je er niet al te druk om: leef in het nu.

Vrijheid en liefde
Vrijheid en liefde staan los van elkaar en kun je met elkaar verbinden. Het resultaat kan krachtig zijn.

Kwaliteit van leven
Liefdevol Liefdeloos
Vrijheid tot Je mag er zijn en jezelf uitdrukken Je kunt liefde zoeken waar je maar wilt
Vrijheid van Je kunt gaan en staan waar je wilt Je ontbindt; je verstopt jezelf

Het is een paradox: ze zijn onafhankelijk, maar zonder vrijheid geen liefde en zonder liefde geen vrijheid.

Teule: Vrijheid voor gevorden (bol.com).

Respect voel je aan en moet je leren

Balanceren tussen twee polen

12 november is de dag van respect.
Wie op Internet gaat kijken, vindt weinig wat duidelijk maakt wat de gedachte achter respect is. Dat is jammer, want het begrip respect hoeft niet zo lastig te zijn. Je gaat het pas zien als je het door hebt, zou Johan Cruijff zeggen.

Het begrip respect kan lastig zijn omdat je twee dingen tegelijk moet afwegen. Je moet de balans -van sociaal en liberaal zijn- zien en tegelijkertijd in stand houden. Kom je te dichtbij, bijvoorbeeld vanuit betrokkenheid dan geef je ander te weinig ruimte. Geef je de andere alle ruimte, dan neigt dat naar onverschilligheid of lafheid.
Het balanceren tussen de juiste afstand en betrokkenheid is respect. Het is als elastiek: het verbindt en er zit enige rek in. In tijden van virusinfecties: wat is de juiste afstand om op een gezonde manier met elkaar om te gaan?

Bert Stoop
linkeroog







 Kom je te dichtbij dan mis je het overzicht. Houdt je de juiste afstand aan dan zie je met wie je te maken hebt (de schrijver van dit blog).


Respect houdt altijd een zekere moeite doen in. Je hebt vanuit eigen belang de neiging om te handelen, maar om een of andere sociale reden houdt je jezelf in. Bijvoorbeeld, wanneer een bejaarde de weg oversteekt, probeer je niet rakelings te passeren. Je weet dat je daarmee die bejaarde bang maakt, omdat deze niet snel weg kan komen, wanneer hij/zij zich in gevaar voelt. Het je verplaatsen in de bejaarde is een vorm van betrokkenheid.

Hoe toon je respect?

Om respect het beste over te brengen, zijn er een paar dingen waar je rekening mee kunt houden.

  1. Luister actief naar wat de ander te zeggen heeft en toon oprechte interesse. Stel vragen om verduidelijking en probeer de boodschap van de ander te begrijpen.
  2. Probeer je in te leven in de gevoelens en gedachten van de ander en toon begrip voor zijn of haar perspectief. Dit kan helpen om een gevoel van verbondenheid te creëren en het respect tussen beide partijen te vergroten.
  3. Zorg ervoor dat je duidelijk en respectvol communiceert. Vermijd beledigende of denigrerende opmerkingen en probeer geen onnodige kwetsende taal te gebruiken.
  4. Respecteer de grenzen van de ander en vermijd het overschrijden van persoonlijke grenzen. Dit kan helpen om vertrouwen en respect te behouden in de relatie.
  5.  Laat in je gedrag zien dat je de ander respecteert en waardeert als persoon.

Door deze principes toe te passen in je communicatie en relaties, kun je respect op een effectieve manier overbrengen en behouden.

Hoe breng je respect over aan anderen?

Kinderen respect aanleren gaat het gemakkelijkst door hun gedragsregels aan te leren die simpel zijn en helpt een gevoel te krijgen bij het concept respect, zonder een theoretische verhandeling te houden.
Hoewel kinderen goed kunnen multitasken vinden ze het moeilijk om twee waarheden tegelijk te zien. Het is voor kinderen óf zwart óf wit en niet zwart-wit, maar "in de kleur van je hart", zoals Frank Boeijen zingt. En daarmee drukt hij uit dat woorden soms te kort schieten.

Beleefdheid is aangeleerd gedrag waarin je laat zien dat je rekening houdt met een ander.
Beleefdheid ligt heel dicht tegen respect aan. Daarom is het goed om kinderen beleefdheid aan te leren. Dat helpt hun gevoel voor wat respect is te ontwikkelen. Het kind leert dat je je houdt aan simpele gedragsregels: eerst toestemming vragen aan een volwassene voordat je iets te eten pakt en vervolgens dank-u-wel zeggen.

Politieagenten krijgen vaak te maken met gebrek aan respect door het publiek. Een agent heeft een onpopulaire functie om te begrenzen. Je hoort de agent als mens beleefd te bejegenen, omdat je daarmee jezelf en de agent de vrijheid geeft om zijn sociale functie uit te oefenen.

Een deel van wat respect is, voelen we van nature aan. Vooral wanneer we iets heel graag van een ander verlangen, wordt deze voorbewuste kennis opgeroepen. Bijvoorbeeld, wanneer een man verliefd is op een vrouw, is hij heel betrokken op haar. Wanneer hij dat heel gepassioneerd kenbaar maakt, maar tegelijk haar het gevoel geeft dat zij door toe te geven haar vrijheid of autonomie kwijt raakt, dan zal hij haar nooit kunnen verleiden. Ook in die vorm zal hij niet haar vertrouwen winnen omdat hij geen respect toont.

Wanneer je goed kijkt naar het wezen van respect, dan leer je zien dat het inschatten van de balans van het sociale en het liberale constant gevraagd wordt. En wanneer je je bewust wordt van wat je telkens hebt laten meewegen en ziet dat je telkens het sociale en het liberale tegelijk hebt meegewogen, dan gaat de inschatting steeds sneller en opvallend ongemerkt. En dan is respect vanzelfsprekend.

Vrij naar Esther Perel, vertaald naar duurzaam passionele relaties.
Twee mensen die respectvol met elkaar omgaan ervaren zowel verbinding als vrijheid. Het gaat hier om een paradox die je moet managen. De een heeft meer behoefte aan verbinding, de ander meer aan vrijheid. Maar de vrijheid, het los zijn van de ander is een essentiële voorwaarde voor de wens om betrokken te zijn. Dit is de dialectiek.

Waar gaat het weblog over?

Het gaat op deze websites niet om het zoeken naar compromissen, nuances of polarisatie, maar om een dialoog, gericht op integratie of overstijgen van tegenstellingen.
Wie zich ingraaft in een tegenstelling draagt niet bij aan een oplossing.
Het gaat om de erkenning dat beide kampen een element van de waarheid bevatten en dat deze constatering niet hoeft te betekenen dat er (blijvend) een patstelling is ontstaan. Dat is te lui, te passief en te weinig creatief.
Het gaat verder dan de filosoof Hegel, die het zocht in het overstijgen en opheffen van tegenstellingen via these en antithese naar synthese, zonder recht te doen aan de oorspronkelijke kernen van de tegenstellingen.
We gaan op zoek naar oplossingen die recht doen aan beide kanten en die door hun integratie van de tegenstellingen een nieuw element toevoegen. Nuances en compromissen volgen vanzelf.

Veel in dit weblog te beschrijven situaties zullen als tegenstelling een sociale versus een liberale component hebben.

Het meest sprekende voorbeeld is "respect". Velen hebben het woord voor in de mond, weinigen kunnen het treffend omschrijven.

Het toppunt van vrijheid wordt gezien als een ervaring van verbonden zijn met alle andere wezens en met alles wat bestaat. Het nastreven van een doel dat uitstijgt boven het persoonlijke belang is uiterst bevredigend.

Wikipedia schrijft bijvoorbeeld over de paradox van het "doen door niet te doen".
In hoofdstuk 37 van de Tao Te Ching staat bijvoorbeeld: "Tao is eeuwig niet doende en toch is er niets dat het niet doet". Met andere woorden, Tao doet niets en toch alles. De betekenis van niet doen is in deze zin veranderd. In de eerste betekenis wordt geduid op het niet gehecht zijn aan de resultaten van de actie die men onderneemt, en in de tweede betekenis wordt aangeduid dat men wel alles aanpakt wat men als taak of (levens)opdracht dient te volbrengen. Het 'doende zijnde niet doen' (wu wei wu). Men kan in deze paradoxen doordringen door de hele context, de filosofie of de cultuur waarin deze paradoxen geschreven zijn, te bestuderen.

Het pallet van voorbeelden in onze blogs levert hopelijk begrip en balans op.
Samen kan dit een stap omhoog zijn in bewustzijn.

Aanbevolen artikelen

Sommige zaken vereisen balans om effectief te kunnen zijn

Concrete en abstracte voorbeelden van evenwicht Wij mensen blijven in balans door tegelijkertijd onze linker helft en rechter helft aan te s...

Ongrijpbare thema's


Veel bijdragen gaan over ongrijpbare begrippen als waarheid, vrijheid en liefde. Door te accepteren dat meerdere gezichtspunten mogelijk zijn, kan voorkomen worden dat er ver- en geoordeeld wordt.

Leeswijzer

Zoals er ook vele wegen naar Rome zijn, bied ik meer ingangen naar mijn artikelen. Er is een overzicht van titels, van steekwoorden en er is een zoekmachine. De artikelen op mijn blog zijn geschreven vanuit een samenhangend geheel
Klik hier voor het overzicht van de laatste titels met telkens een paar inleidende zinnen of alle artikelen compleet van recent tot ouder.
Het vinden van artikelen gaat het gemakkelijkst via de labels, steekwoorden en onderwerpen op de internetversie.

Profiel en privacy

auteurOp mijn persoonlijke website geef ik aan hoe ik de privacy van de bezoekers van mijn sites in acht neem, mede in het kader van de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming).

Op mijn website bertstoop.nl geef ik aan hoe ik in het leven sta en wat de gedachte is achter veel van mijn artikelen. Via die site is ook contact mogelijk en is een overzicht te zien van mijn andere blogs en websites.

Terug naar het begin